Hầu hết các giải đấu thể thao trong nước và quốc tế đều đưa ra những luật định nghiêm ngặt cần tuân thủ. Tuy nhiên vì áp lực đè nặng và tâm lý giành chiến thắng, một số vận động viên vẫn bất chấp để sử dụng các chất cấm trong thi đấu. Đặc biệt là các trường hợp dùng chất kích thích như doping. Vậy doping là gì và vì sao nó lại bị cấm sử dụng trong thể thao? Bài viết dưới dưới đây Tapchithethao.com sẽ giúp bạn tìm hiểu vấn đề này nhé. 

Doping là gì?

Doping
Doping

Doping là các chất kích thích bị cấm sử dụng trong các trận thi đấu thể thao, kể cả nghiệp dư hay chuyên nghiệp. Một số chất doping thường được dùng phổ biến như: chất kích thích, chất giảm đau, chất tăng đồng hóa, chất lợi tiểu. Hiện nay có 3 dạng doping thông dụng bao gồm: 

Doping máu

Là những chất kích thích như ESP (Erythropoietin), NESP (Darbepoetin) được vận động viên sử dụng để tăng cường vận chuyển oxy qua hồng cầu và đẩy mạnh sự tuần hoàn của máu. Nhờ đó, các cơ bắp trong cơ thể sẽ tăng cường sức mạnh và tốc độ hoạt động. 

Doping cơ

Dạng này bao gồm các chất như hormone peptit, EPO, Trimetazidine. Chúng có khả năng kích thích quá trình tự sản sinh hormon trong cơ thể để tăng cường sức mạnh của cơ bắp. Như vậy, việc thi đấu của vận động viên sẽ trở nên hiệu quả hơn. 

Doping thần kinh

Đây là những chất kích thích có khả năng ngăn chặn quá trình điều khiển và phản hồi của các nơ ron thần kinh cơ bắp đến não. Doping này khiến hệ cơ bắp không bắt buộc phải nghỉ ngay cả khi mệt hoặc vận động quá sức. 

Vì sao doping lại bị cấm sử dụng trong thể thao?

Theo các chuyên gia thể thao, doping là chất kích thích có thể làm tăng khả năng hoạt động của cơ thể, thậm chí trong lúc mệt mỏi nhất. Bên cạnh đó, chất này cũng có tác dụng đẩy nhanh tốc độ tuần hoàn máu, giúp khối lượng máu chảy về tim nhiều hơn bình thường. 

Việc sử dụng doping là một trong những hình thức gian lận tinh vi nhằm tăng cao lượng hồng cầu trong máu. Bởi trong tế bào hồng cầu luôn có chứa oxy để cung cấp và giúp máu lưu thông dễ dàng hơn. Chính điều này sẽ mang đến cho cơ thể khả năng hoạt động nhanh, mạnh. Đồng thời, chúng ta cũng sẽ chịu đựng được mệt mỏi và sự đau đớn một cách phi thường. 

Vì vậy, doping luôn nằm trong danh sách những chất bị cấm sử dụng trong sân chơi thể thao để đảm bảo tính công bằng cho các vận động viên. Hơn nữa, việc dùng doping còn gây ra cho cơ thể con người nhiều tác dụng phụ khác nhau. Một số trường hợp nghiêm trọng sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng của vận động viên trong quá trình thi đấu. 

Những biến chứng có thể gặp phải khi sử dụng Doping

Các giải đấu thể thao luôn mang đến những áp lực đè nặng lên vận động viên. Do đó, họ có thể bất chấp và tìm cách để sử dụng doping trong quá trình thi đấu. Tuy nhiên, chất này sẽ gây ra cho cơ thể một số tác hại và nguy cơ khó lường như: 

Làm yếu cơ, to các đầu chi

Khi đi vào cơ thể doping sẽ kích thích để sản sinh ra hormone, nội tiết tố tăng trưởng. Quá trình này sẽ giúp tăng sức bền cũng như sự dẻo dai cho các vận động viên. Tuy nhiên về lâu dài nó có thể làm suy yếu các cơ và khiến các  đầu ngón tay, ngón chân bị phình to hoặc gây nên bệnh tiểu đường. 

Làm rối loạn, biến đổi hormone giới tính

Nhóm chất doping đều tác động và làm tăng nội tiết tố nam trong cơ thể. Do đó, nếu các vận động viên nữ sử dụng chất này sẽ phải đối mặt với tình trạng biến đổi nam hóa. Các biểu hiện đáng chú ý có thể kể đến như: giọng nói trầm lại, mọc râu, nổi mụn, rối loạn kinh nguyệt… 

Mặt khác, khi các vận động viên nam sử dụng doping lại có xu hướng nữ hóa đáng quan tâm như: teo tinh hoàn, chất lượng tinh dịch bị giảm sút hoặc nghiêm trọng có thể gây ra liệt dương… 

Gây hội chứng run rẩy

Khả năng chính của doping là giúp cơ thể con người trở nên cường tráng, tăng cường sự dẻo dai và bền bỉ trong khoảng thời gian dài nhất định. Tuy nhiên, nhóm chất kích thích này lại gây ra hội chứng run rẩy tay chân, khiến các vận động viên rơi vào trạng thái hồi hộp và suy nghĩ nhiều. Điều này sẽ dẫn đến tình trạng mất ngủ, gây suy nhược cơ thể. 

Gây tán huyết, sốt, mẩn ngứa

Tác dụng tăng cường oxy trong máu của các chất ESP, NESP chính là nguyên nhân gây nên sự tắc nghẽn mạch máu ảnh. Tình trạng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng của con người. Vì thế, các vận động viên dùng doping  trong thi đấu co nguy cơ bị tán huyết, sốt, nổi mẩn ngứa, hen suyễn, nhiễm khuẩn gan…

Gây suy tim thận và ung thư gan

Nếu các vận động viên lạm dụng việc sử dụng doping sẽ khiến cơ thể rơi vào tình trạng giữ muối. Điều này gây tác động rất xấu cho các cơ quan nội tạng. Lâu dần một số căn bệnh như suy thận, suy gan, ung thư gan… có thể xuất hiện đe dọa trực tiếp đến tính mạng. 

Làm thế nào để phát hiện các vận động viên sử dụng Doping? 

Trong thi đấu thể thao, việc sử dụng doping là hành vi gian lận đáng bị lên án và cần được loại trừ. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có kỹ thuật tối ưu nào có khả năng kiểm tra Doping cho tất cả các chất kích thích. Bởi mỗi dạng doping khác nhau cần dùng một cách xét nghiệm riêng biệt.

Phương pháp kiểm tra doping phổ biến

Hiện nay, có 2 phương pháp kiểm tra doping phổ biến là lưu mẫu máu và xét nghiệm lại. Các kỹ thuật này có thể phát hiện được chất doping có sẵn trong phòng thí nghiệm. Nhưng trong trường hợp tìm thấy chất mới trước đây chưa có thì cần phải  tiến hành xét nghiệm lại mẫu máu đã được lưu trữ của vận động viên. 

Trong mỗi giải đấu thủ thuật dùng doping của các vận động viên ngày càng trở nên tinh vi hơn. Hơn nữa nhóm chất này cũng được điều chế rất khéo léo khiến các xét nghiệm thông thường khó phát hiện ra. Do đó, việc loại trừ hành vi dùng chất cấm của các vận động viên vẫn hết sức nan giải.

Phương pháp của nhà khoa học Mỹ

Năm 2016 các nhà khoa học Mỹ đã nghiên cứu một phương pháp kiểm tra doping mới đó là: Lấy tế bào có thụ cảm và đánh dấu hiệu đặc biệt cho chúng trong phòng thí nghiệm. Kỹ thuật này có khả năng phát hiện ra các chất kích thích trong nhóm androgenic steroid. Tuy nhiên cho đến nay việc lấy tế bào thụ cảm vẫn chưa được phổ biến rộng rãi ở các quốc gia. 

Một số vận động viên sử dụng doping của Việt Nam

Thể thao Việt Nam ngày càng chuyên nghiệp với nhiều bộ môn thi đấu khác nhau. Tuy nhiên, trong các mùa giải thi đấu một số vận động viên vẫn bị phát hiện đã sử dụng doping như: 

  • Tại SEA Games 22 năm 2003 có đến 4 vận động viên Việt Nam bị phát hiện dùng doping. Bao gồm: Hồng Anh (canoeing), Phạm Thị Dịu (lặn), Toàn Thắng (lặn), Mai Quỳnh (nhảy 3 bước).
  • Hoàng Anh Tuấn là người từng giành Huy chương Bạc tại Olympic 2008 hạng 58kg bị phát hiện dương tính với chất Oxilofrine.
  • Tuyển thủ futsal Việt Nam Đoàn Ngọc Hào bị xác định dương tính với doping tại Vòng chung kết châu Á 2014.
  • Tại giải vô địch thể hình châu Á vào tháng 7/2008, mẫu thử của vận động viên thể hình Nguyễn Thị Mỹ Linh dương tính với Furosemide. 

Lời kết

Hy vọng những thông tin mà bài viết trên chia sẻ có thể giúp các bạn hiểu rõ hơn về doping là gì và vì sao chất này lại bị cấm sử dụng trong thi đấu thể thao. Mặc dù dùng doping có thể khiến cơ thể tăng sức mạnh hoạt động nhưng về lâu dài nó sẽ gây nên nhiều tác hại nguy hiểm. Đồng thời, đây cũng là hình thức gian lận làm mất đi tính công bằng của trận đấu. Vì vậy, hành vi này nên được loại bỏ triệt để và xử lý nghiêm đối với vận động viên bị phát hiện.